NASA ve ESA, Mars’ta Toplanan Örnekleri Depolayacak

ABD ve Avrupa Birliği uzay alanında yeni bir iş birliğine gidiyor. Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Mars yüzeyinden toplanan örneklerin dünyaya gönderilmesine yönelik çalışmaların ilk adımı olarak kızıl gezegen üzerinde bir depo kuracak. Bu kapsamdaki resmi antlaşma 19 Ekim’de ABD’li ve Avrupalı yetkililer arasında imzalandı.

Kızıl gezegen üzerinde kurulması kararlaştırılan depo, aslında Mars’ta görev yapan keşif aracı Perseverance (Türkçesi: Azim)’in topladığı toprak ve taş örneklerinin bulunduğu tüplerin toplu halde bulunacağı bir alan.

Mars Yüzeyinden Toplanan Örnekler Nerede Duracak?

Örneklerin toplanıp depolanacağı bu alan, Mars yüzeyindeki Jezero kraterinin yakınlarındaki kurumuş bir nehir deltası olan "Üç Çatal” adı verilen yerde bulunuyor. Burada toplanacak taş ve toprak örneklerinin, Jezero kraterinin tarihi ve Mars’ın nasıl bir evrim geçirdiği yönündeki çalışmalara ışık tutması bekleniyor. Bunun yanı sıra kızıl gezegendeki bir dönem var olmuş olan canlı hayat izlerinin de saptanması bir diğer hedef.

Yapılan çalışmalar hakkında basına bir demeç veren ESA’nın İnsan ve Robotik Keşif Direktörü David Parker, "Artık Mars’ı tekrar ziyaret ettiğimizde daha önce toplanan örnekleri bulabileceğimiz bir yerimiz var. Bu projeyi bu kadar erken uygulayabilmemiz, farklı milletlerden oluşan mühendis ve bilim adamları ekibinin becerisinin bir kanıtıdır" dedi.

Perseverance keşif aracı, Mars yüzeyindeki Jezero kraterine indiği 18 Şubat 2021 tarihinden bu yana kızıl gezegendeki 13.2 kilometrelik alanda keşif çalışmaları yaptı. Toplamda 14 kaya örneğinin toplandığı bu çalışmalar, 2 ayrı aşamada gerçekleştirildi. İlk aşamada insansız keşif aracı Perseverance kraterin tabanını inceledi. Bu inceleme sırasında bulunan kaya örnekleri sayesinde bölgede volkanik hareketlilik olduğuna yönelik ip uçlarına ulaşıldı. İkinci aşamada ise bir zamanlar sulak bir alan olduğu düşünülen bölgedeki yüzeyden örnekler toplandı. Bir sonraki aşamada, uydu görüntüleriyle tespit edilen ve jeolojik olarak zengin bir yer olduğu düşünülen yeni bir alanda keşif çalışmalarına başlanacak.

Peki Taş ve Toprak Örnekleri Dünyaya Nasıl Gönderilecek?

Mars yüzeyinde bulunan kaya örnekleri

Bu amaçla hala İngilizce adı “Mars Sample Return Program” olan ve Türkçeye Mars örnekleri dönüş programı olarak adlandırılabilecek bir çalışma yürütülüyor. Çok sayıda bilim insanının dahil olduğu bu çalışma, B fazı olarak da tanımlanan ön tasarım ve teknoloji sonuçlanma aşamasında. B fazında, yeni teknolojilerin geliştirilmesi, prototip mühendisliği, yazılım ve donanım değerlendimeleri ve risklerin azaltılmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor.